Category Archives: 10th Sanskrit

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 10 उपनिषत – सुधा (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 10 उपनिषत – सुधा (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 10 उपनिषत – सुधा (पद्य – पीयूषम्)   परिचय भारतवर्ष के वेद निर्विवाद रूप से विश्व-वाङमय में सर्वाधिक प्राचीन हैं। इन्हें अपौरुषेय और नित्य माना जाता है। यही कारण है कि इनके रचना-काल-निर्धारण… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 9 गीतामृतम् (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 9 गीतामृतम् (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 9 गीतामृतम् (पद्य – पीयूषम्)   परिचय समस्त उपनिषदों की सारभूत ‘श्रीमद्भगवद्गीता’ भारतीय दर्शन की अमूल्य निधि है। यह महर्षि वेदव्यास द्वारा रचित अनुपम ग्रन्थ; ‘महाभारत’ जिसे पंचम वेद भी माना जाता है; के… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 8 सिद्धार्थस्य निर्वेदः (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 8 सिद्धार्थस्य निर्वेदः (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 8 सिद्धार्थस्य निर्वेदः (पद्य – पीयूषम्)   परिचय महाकवि अश्वघोष मूलत: बौद्ध दार्शनिक थे। बौद्ध भिक्षु होने के कारण इन्हें आर्य भदन्त भी कहा जाता है। ये कनिष्क के समकालीन और साकेत के निवासी… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 7 विद्यार्थिचर्या (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 7 विद्यार्थिचर्या (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 7 विद्यार्थिचर्या (पद्य – पीयूषम्)   परिचय स्मृति-ग्रन्थों में जीवन की रीति-नीति, करणीय-अकरणीय कर्म, इनके औचित्य-अनौचित्य एवं विधि-दण्ड का विशेष रूप से वर्णन किया गया है। प्रमुख स्मृति-ग्रन्थों की संख्या अठारह मानी जाती है।… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 6 नागाधीरजः (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 6 नागाधीरजः (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 6 नागाधीरजः (पद्य – पीयूषम्)   परिचय महाकवि कालिदास संस्कृत-साहित्य में ‘कविकुलगुरु’ की उपाधि से समलंकृत तथा विश्व के कवि-समाज में सुप्रतिष्ठित हैं। इनकी जन्मभूमि भारतवर्ष थी। इन्होंने निष्पक्ष होकर भारतभूमि व उसके प्रदेशों के… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 5 क्षान्ति – सौख्यम् (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 5 क्षान्ति – सौख्यम् (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 5 क्षान्ति – सौख्यम् (पद्य – पीयूषम्)   परिचय प्रस्तुत पाठ महर्षि व्यास द्वारा प्रणीत महाभारत से संगृहीत है। धृतराष्ट्र के सारथी संजय को दिव्य-दृष्टि व्यास जी ने ही दी थी जिसके… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 4 सूक्ति – सुधा (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 4 सूक्ति – सुधा (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 4 सूक्ति – सुधा (पद्य – पीयूषम्)   परिचय प्रस्तुत पाठ के अन्तर्गत कुछ सूक्तियों का संकलन किया गया है। ‘सूक्ति’ का अर्थ ‘सुन्दर कथन है। सूक्तियाँ प्रत्येक देश और प्रत्येक काल… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 3 वृक्षाणां चेतनत्वम् (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 3 वृक्षाणां चेतनत्वम् (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 3 वृक्षाणां चेतनत्वम् (पद्य – पीयूषम्)   परिचय प्रस्तुत पाठ महाभारत से संकलित है। ‘महाभारत’ एक वृहद्काय ग्रन्थ है। इसे पंचम वेद भी माना जाता है। इसकी रचना महर्षि वेदव्यास ने की थी।… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 2 वर्षवैभवम् (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 2 वर्षवैभवम् (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 2 वर्षवैभवम् (पद्य – पीयूषम्)   परिचय प्रस्तुत पाठ महर्षि वाल्मीकि द्वारा रचित ‘रामायण’ के किष्किन्धाकाण्ड से संगृहीत है। रामायण में राम-कथा के प्रसंग में स्थान-स्थान पर बड़े ही सरस, स्वाभाविक प्रकृति-वर्णन उपलब्ध होते हैं।… Read More »

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 1 लक्ष्य-वेध-परीक्षा (पद्य – पीयूषम्)

UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 1 लक्ष्य-वेध-परीक्षा (पद्य – पीयूषम्) UP Board Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 1 लक्ष्य-वेध-परीक्षा (पद्य – पीयूषम्)   परिचय प्रस्तुत पाठ के ये श्लोक महाभारत (भण्डारकर संस्करण, पुणे) के आदिपर्व के 123वें अध्याय से संगृहीत किये गये हैं। महर्षि वेदव्यास द्वारा रचित ‘महाभारत’ एक विशालकाय ग्रन्थ… Read More »